تا به حال فکر کرده‌اید چگونه اطلاعات و درخواست‌های ما از گوشی تلفن همراه یا کامپیوتر و از طریق اینترنت منتشر می‌شود؟ به شکل خیلی ساده شده می‌توان گفت سیگنال‌هایی که شما میفرستید توسط یک بستر مثل وایفای (Wifi) دریافت شده و به مقصد مورد نظر می‌رسد.
برای انتقال اطلاعات بین اجزاء خانه هوشمند و استفاده از اینترنت اشیا هم به چنین بستری نیاز داریم. این بستر یا پروتکل هوشمند، انواع مختلفی دارد که در این مطلب به سراغ یکی از شناخته شده‌ترین انواع آن یعنی زیگ بی رفته‌ایم. برای اینکه بدانید Zigbee چیست و چطور کار می‌کند؛ تا انتهای این پست همراه ما باشید.
نقش پروتکل zigbeeدر خانه هوشمند
خیلی گذرا اشاره شد که پروتکل Zigbee یا زیگ بی، بستری برای دریافت فرمان‌ها از وسایل خانه هوشمند و انتقال آنهاست. با همه گیر شدن اینترنت اشیا، وسایل مورد استفاده در منازل مانند سیستم روشنایی، سیستم امنیتی و بسیاری از بخش‌های دیگر هم هوشمند شدند. روش کار این سیستم‌ها به این شکل است که سنسورهای آنها عوامل محیطی مشخصی را دریافت کرده و آنها را به سیگنال تبدیل می‌کنند. این سیگنالها از طریق پروتکل‌های هوشمند مانند زیگ بی به سایر اجزاء سیستم فرستاده می‌شوند. به طور مثال سنسور تشخیص اثر انگشت روی دستگیره دیجیتالبعد از مطابقت دادن اثر انگشت با نمونه ذخیره شده، سیگنال مربوط را به سایر قسمت‌ها می‌فرستد.
مزایای ماژول zigbee
زیگ بی تنها پروتکل هوشمندی نیست که در خانه‌ها استفاده می‌شود. امروزه تعداد پروتکل‌ها بسیار بیشتر شده و امکانات بیشتری به آنها افزوده شده است، اما همچنان پروتکل Zigbee طرفداران زیادی دارد. اما چه مزایایی باعث شده‌اند که این پروتکل همچنان محبوب و پرکاربرد باقی بماند؟
- تجربه کاربری این پروتکل بسیار ساده است و حتی افرادی که دانش فنی ندارند هم می‌توانند از آن استفاده کنند.
- مصرف انرژی پایین zigbee باعث شده این پروتکل آسیب کمتری به محیط زیست برساند.
- امنیت اطلاعات در این پروتکل حفظ می‌شود.
- هزینه زیادی برای راه اندازی پروتکل زیگ بی نیاز نخواهید داشت.
- از تعداد زیادی گره پشتیبانی می‌کند.
- برای نصب پروتکل Zigbee نیازی به ساخت و ساز و بنایی و… نیست.
- عمر باتری زیگ بی طولانی است.
کاربردهای پروتکل زیگ بی چیست؟
اگرچه بیشتر از نقش و کاربرد انواع پروتکل خانه هوشمند گفتیم، اما پروتکل‌های هوشمند از جمله پروتکل زیگ بی، در حوزه‌های دیگری به غیر از ساختمان‌های مسکونی هم کاربرد دارند. از جمله کاربردهای پروتکل Zigbee می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در واحدهای تولیدی و صنعتی، از این سیستم برای اتوماسیون بخش‌های مختلف تولید مثل دسته بندی یا پر کردن بسته‌ها و… استفاده می‌شود. سیستم‌های کنترلی و نظارت که رفت و آمدها، مصرف انرژی و مسائل امنیتی را بررسی می‌کنند هم از این پروتکل استفاده می‌کنند. همچنین کنترل انرژی و هزینه‌های مربوط به آن هم از دیگر کاربردهای پروتکل زیگ بی است. البته از این پروتکل هوشمند در موارد درمانی و پزشکی هم بهره برداری می‌شود.
استفاده از پروتکل Zigbee در سیستم امنیتی خانه
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای پروتکل هوشمند، در سیستم‌های امنیتی است. قفل و دستگیره دیجیتال یکی از پراستفاده‌ترین سیستم‌های امنیتی هستند که در منازل و اداره‌ها استفاده می‌شوند. قفل دیجیتال، علاوه بر بدنه مستحکم مشابه قفل‌های مکانیکی، مجهز به یک سیستم نرم افزاری است که به جای کلید، از روش‌های دیگری من جمله اثر انگشت، رمز و یا کارت برای باز شدن استفاده می‌کند.
این قفل‌ها علاوه بر امنیت بسیار بالا، مزایای دیگری از جمله قفل کودک، قابلیت اعلام حریق، سیستم ضد شوک و ضد ضربه، تابع خیالی و… هم دارند. عملکرد این قفل‌ها هم مبتنی بر استفاده از پروتکل هوشمند است. به طور مثال قفل اثر انگشتیدیجیتال به عنوان یک گره، به پروتکل زیگ بی متصل می‌شود و از این طریق فرمانهای مختلف صادر شده از سمت قفل اجرا می‌شوند. همچنین اگر از سایر وسایل مربوط به خانه هوشمند استفاده می‌کنید؛ می‌توانید از طریق پروتکل Zigbee آنها را هم به قفل و دستگیره دیجیتال متصل کنید.
به طور مثال سیستم روشنایی هوشمند یا سیستم امنیتی می‌توانند به این قفل وصل شوند و از این طریق روشنایی خانه با رفت وآمد شما تنظیم شود. این کار علاوه بر کاهش هزینه‌ها و مصرف انرژی، امنیت خانه را هم بالاتر خواهد برد.
معایب پروتکل Zigbee
پروتکل زیگ بی از اولین پروتکل‌های خانه هوشمند است و به همین دلیل محبوبیت و گستردگی بسیار زیادی دارد. اما پروتکل زیگ بی هم معایبی دارد که در ادامه برخی از انها را می‌توانید ببینید:
انتقال دادهها در این پروتکل با سرعت نسبتا کمی‌صورت می‌گیرد.
- برای تعویض وسایل سازگار با این پروتکل باید هزینه زیادی بپردازید.
- هزینه نگهداری این شبکه بالاست.
- برد این پروتکل نسبتا کم است.
سایر پروتکل‌های مورد استفاده در سیستم‌های هوشمند
علاوه بر پروتکل زیگ بی، پروتکل‌های هوشمند دیگری هم در خانه‌ها و ادارات استفاده می‌شوند که معروف‌ترین آنها پروتکل Z-wave است. توضیح دقیق این مسئله که پروتکل Z-wave چیست؟ نیاز به توضیحات طولانی در مورد ساختار و ویژگی‌های پروتکل‌ها دارد؛ اما به صورت ساده شده می‌توان گفت که اصلی‌ترین تفاوت Z-wave با زیگ بی در فرکانس آنهاست. این تغییر فرکانس موجب تغییر در برد و سرعت انتقال داده هم خواهد شد.
کلام آخر
به عنوان سخن پایانی، باید اشاره کرد که اگرچه پروتکل زیگ بی به عنوان یکی از اصلی‌ترین پروتکل‌های خانه هوشمند شناخته می‌شود؛ اما اگر قصد خرید قفل دیجیتال یا سایر محصولات مربوط به خانه هوشمند را دارید؛ حتما درباره پروتکل‌هایی که از آنها پشتیبانی می‌کنند تحقیق کنید تا بتوانید به راحتی از خانه هوشمند خود لذت ببرید.